Οι επιχειρηματίες σε νέες προκλήσεις στην μετα-covid εποχή

Στον απόηχο της πανδημίας του ιού covid-19 που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη με τις μεταλλάξεις του ιού που πυροδότησαν νέες μολύνσεις και παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις ότι επιστρέφουμε στην “κανονικότητα”, οι επιχειρηματίες καλούνται να αντιμετωπίσουν πολλαπλές προκλήσεις. Μια από τις δυσκολότερες είναι να συνδυάσουν τη βιωσιμότητα της επιχείρησης τους ή να σχεδιάσουν μια νέα, μέσα σε ένα αντίξοο, αβέβαιο, οικονομικό, νομοθετικό και υγειονομικό περιβάλλον.

Αν και η έννοια της επιχείρησης σύμφωνα με τον αυστριακό οικονομολόγο Schumpeter περιλαμβάνει τη “δημιουργική καταστροφή”, εντούτοις η πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση που αντιμετωπίστηκε από τα περισσότερα κράτη με lockdown για μεγάλα χρονικά διαστήματα, δοκίμασε τις αντοχές των επιχειρήσεων και τις ανάγκασε να αναλάβουν δράσεις προς όλες τις κατευθύνσεις, όχι μόνο προς τη διατήρηση των κερδών τους αλλά και προς την προστασία της υγείας των εργαζομένων τους.

Η μειωμένη ζήτηση των νοικοκυριών ως αποτέλεσμα των περιοριστικών μέτρων του προηγούμενου έτους και γενικότερα η ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας αμβλύνθηκε σημαντικά από την διεθνούς εμβέλειας επεκτατική νομισματική πολιτική, τις τεχνολογικές αλλαγές που επιτάχυνε η πανδημία και την προσδοκία για ανάκαμψη όσο προχωρούν τα προγράμματα εμβολιασμού και οδεύουμε προς τερματισμό της υγειονομικής κρίσης.

Οι ευρωπαϊκοί πόροι μέσω των κρατικών ενισχύσεων διοχετεύθηκαν στις δοκιμαζόμενες ελληνικές επιχειρήσεις. Απομένει να αξιολογηθεί φυσικά αν διοχετεύθηκαν ισόρροπα και στρατηγικά σχεδιασμένα. Οι δείκτες προσδοκίας βασικών κλάδων, όπως του λιανικού εμπορίου και του τουρισμού, παρουσιάζονται σύμφωνα με τις σχετικές οικονομικές εκθέσεις αυξημένοι, γεγονός που ενισχύει την πεποίθηση για ανάκαμψη.

Από την άλλη πλευρά, μια σειρά σημαντικών νομοθετικών αλλαγών όπως ο νέος πτωχευτικός νόμος (Ν. 4738/2020), ο νέος εργατικός (4808/2021) καθώς και μια σειρά αμφιλεγόμενων νομοθετικών παρεμβάσεων στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων για περιορισμό της διασποράς του ιού, δημιουργούν ένα κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας που επηρεάζει αρνητικά τις επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα γενικότερα. Η δε πολυπλοκότητα του νομοθετικού πλαισίου με τις συνεχείς τροποποιήσεις, ασάφειες και επιδεκτικές σε ερμηνεία, νέες διατάξεις, καθώς και η μνημειώδης ελληνική γραφειοκρατία, αναγκάζει τις επιχειρήσεις να επενδύουν σημαντικό μέρος των πόρων τους και των εργαζομένων τους προκειμένου να ανταποκριθούν στις προκλήσεις.